Mudanya Ateşkes Antlaşması

Mudanya Ateşkes Antlaşması ya da Mudanya Mütarekesi, Kurtuluş Savaşı’nın sonunda imzalanan ateşkes antlaşmasıdır.

Büyük Taarruz ’un zaferle sona ermesinin ardından İtilaf devletleri TBMM’ye mütareke çağrısında bulunmuşlardır. Bunun üzerine görüşmeler 3 Ekim 1922’de Mudanya’da başladı.
Görüşmelerde TBMM hükümetini İsmet Paşa temsil etti. Fevzi Paşa ve Refet Paşa da görüşmeler boyunca Mudanya’da bulundular.
Gergin anların yaşandığı, hatta görüşmelerin kopma noktasına geldiği mütareke görüşmeleri 11 Ekim 1922 tarihinde uzlaşmayla sonuçlandı.

Mudanya Ateşkes Antlaşması 14 maddeden oluşmaktadır. Antlaşmanın en önemli hükümleri şunlardır:

• 14-15 Ekim gecesinden başlayarak Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki silahlı çatışmalar tamamen durdurulacaktır.
• Yunanlılar Doğu Trakya’yı Meriç nehrinin sol kıyısına kadar 15 gün içinde boşaltacak ve bir ay sonra bu bölge tamamen Türk memurlara teslim edilecektir.
• Barış yapılıncaya kadar her türlü karışıklığın önlenmesi için Meriç’in sağ kıyısında İtilaf Devletleri’nin askerleri bulunacaktır.
• Barış anlaşması imzalanıncaya kadar Türk ordusu Çanakkale ve Kocaeli yarımadasında belirtilen çizgide duracak, Doğu Trakya’ya asker geçirmeyecektir.
• Barışın sağlanmasına kadar TBMM Hükümeti 8000’i aşmayacak şekilde jandarma erlerini Doğu Trakya’da tutabilecektir.
• Boğazlar ve İstanbul TBMM Hükümeti’nin yönetimine bırakılacaktır.
• Anlaşma Devletleri barış anlaşması imzalanıncaya kadar İstanbul’da kalacaktır.

Yunan hükümeti mütarekeyi kabul etmek istemedi ve antlaşmadan kaçıncı fakat İngiltere, Fransa ve İtalya’dan beklediği desteği bulamayınca antlaşmayı 14 Ekim’de imzalamak zorunda kaldı.
Refet Paşa, Doğu Trakya’nın teslim alınması ve Doğu Trakya’da bir Türk yönetiminin kurulması için TBMM tarafından görevlendirildi. 19 Ekim 1922’de TBMM temsilcisi olarak İstanbul’a gelen Refet Paşa halkın büyük ilgisi ve sevgi gösterileriyle karşılaşmıştır.
Mudanya Mütarekesi’nde Türk tarafının lehine sonuçlanan gelişmeler Türk-Yunan çatışmalarının sona ermesi ve Doğu Trakya bölgesinin kurtarılmasıdır fakat TBMM hükümeti, İstanbul ve Boğazlar üzerinde istediği hâkimiyeti kuramamıştır. Boğazlar üzerindeki gerekli kontrolün sağlanamayışı ve dolayısıyla Doğu Trakya’ya ordu geçirilemeyişi Mudanya’dan sonra yapılacak olan barış konferansı sürecinde Türk hükümetinin elini daraltmış, pazarlık gücünü sınırlamıştır. Bu noktada, Türk milleti adına birçok önemli kazanç sağladığımız Mudanya Ateşkes Antlaşması’nda elimizi zayıflatan durumların da olduğunu söyleyebiliriz.

İngiltere’yi TBMM hükümeti karşısında ateşkese zorlayan etkenlerin başlıcaları,  desteklenen Yunan ordusunun Türk ordusu karşısında ağır bir yenilgi alması, müttefiklerinin Anadolu’yu işgalden vazgeçmesi, İngiliz ordusunun savaşa katılmak istemesi, İngiltere’nin iç işlerindeki çalkantılı dönem ve bunun sonucu olarak halkın savaşa karşı olması, Mustafa Kemal’in dünya kamuoyunu Türkler lehine etkilemesi şeklinde sıralanabilir